Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

noxa (

  • 1 noxa

    noxa, ae, f. [*noc-sa, cf. noceo] [st1]1 [-] tort, préjudice, dommage.    - esse noxae alicui, Sall. Phil. 1: être nuisible à qqn, causer du dommage à qqn.    - sine ullius noxa urbis, Liv. 36, 21, 3: sans causer de dommage à aucune ville. --- cf. Plin. 2, 158. [st1]2 [-] mal, maladie.    - Col. 12, 3, 7. [st1]3 [-] tout ce qui fait du tort: délit, faute, crime.    - in noxa esse, Ter. Phorm. 266; Liv. 32, 26, 16: être en faute.    - noxae damnatus, Liv. 35, 5: condamné pour un crime.    - in noxa comprehendi, Caes. BG. 6, 16, 5: être pris en faute.    - unius ob noxam, Virg.: par la faute d'un seul.    - nec tantundem noxae admissum erat, Liv.: on n'avait pas commis une faute bien grave. [st1]4 [-] punition, châtiment.    - aliquem eximere noxae, Liv.: soustraire qqn à la punition, innocenter qqn.    - aliquem exsolvere noxa, Liv. 23, 14, 3: faire grâce à qqn de son châtiment.    - alicui noxae dedi, Liv. 26, 29, 4: être livré à qqn pour être châtié (en parl. d'un esclave). [st1]5 [-] celui qui offense: criminel, coupable.    - noxam dedere, Dig. 9, 1, 1, § 11: livrer le coupable. --- Just. Inst. 4, 8, 1; Dig. 9, 4, 4.
    * * *
    noxa, ae, f. [*noc-sa, cf. noceo] [st1]1 [-] tort, préjudice, dommage.    - esse noxae alicui, Sall. Phil. 1: être nuisible à qqn, causer du dommage à qqn.    - sine ullius noxa urbis, Liv. 36, 21, 3: sans causer de dommage à aucune ville. --- cf. Plin. 2, 158. [st1]2 [-] mal, maladie.    - Col. 12, 3, 7. [st1]3 [-] tout ce qui fait du tort: délit, faute, crime.    - in noxa esse, Ter. Phorm. 266; Liv. 32, 26, 16: être en faute.    - noxae damnatus, Liv. 35, 5: condamné pour un crime.    - in noxa comprehendi, Caes. BG. 6, 16, 5: être pris en faute.    - unius ob noxam, Virg.: par la faute d'un seul.    - nec tantundem noxae admissum erat, Liv.: on n'avait pas commis une faute bien grave. [st1]4 [-] punition, châtiment.    - aliquem eximere noxae, Liv.: soustraire qqn à la punition, innocenter qqn.    - aliquem exsolvere noxa, Liv. 23, 14, 3: faire grâce à qqn de son châtiment.    - alicui noxae dedi, Liv. 26, 29, 4: être livré à qqn pour être châtié (en parl. d'un esclave). [st1]5 [-] celui qui offense: criminel, coupable.    - noxam dedere, Dig. 9, 1, 1, § 11: livrer le coupable. --- Just. Inst. 4, 8, 1; Dig. 9, 4, 4.
    * * *
        Noxa, noxae, Sallust. Toute faulte et forfaict.
    \
        Penes te est noxa. Liu. C'est ta faulte, et ta coulpe.
    \
        Auertere noxam ab aliquo. Liuius. Le descharger de quelque faulte.
    \
        Sine vlla sua noxa. Sueton. Ce n'est nullement sa faulte.
    \
        Noxa. La peine deue pour le forfaict.
    \
        Eximere noxae. Liuius. Donner remission, Quicter aucun d'aucun forfaict.
    \
        Noxae dedere, et Ob noxam dedere. Liu. Bailler le serf, ou la beste qui a faict le dommage pour reparation du dommage.
    \
        Noxis solutus seruus. Pomponius. Qu'on a pleuvi franc et quicte de tout larcin, et autres crimes.
    \
        Noxa. Ouid. Danger, Nuisance, Dommage.
    \
        Sine vlla stomachi noxa. Cels. Sans aucune lesion ou blessure de l'estomach, Sans blesser l'estomach.
    \
        Noxa admissa. Vlpian. Un dommage faict.
    \
        Noxam concipere. Colum. Gaigner une maladie.
    \
        Noxam contrahere. Columella. Tomber en maladie, Gaigner un mal.
    \
        Noxam facere. Gell. Faire quelque dommage.
    \
        Esse noxae. Tacit. Estre à dommage, Porter dommage.
    \
        Vacare omni noxa. Cels. Ne faire aucune nuisance, Ne porter aucun dommage.

    Dictionarium latinogallicum > noxa

  • 2 noxa

    noxa, ae, f. [for noc-sa, from noc-eo, like rixa from ringor], hurt, harm, injury, which one does or suffers (v. Döderl. Synon. 2, p. 153 sqq.; not in Cic., but cf. noxia; syn.: injuria, contumelia).
    I.
    Lit.: QVANDOQVE HICE HOMINES... NOXAM NOCVERVNT, an old fetial formula in Liv. 9, 10 fin.; so, too, perhaps, SI SERVVS FVRTVM FAXIT NOXAMVE NOCVIT, Fragm. XII. Tab. in Dig. 9, 4, 2, § 1 (al. NOXIAMVE):

    servus, qui noxam nocuit,

    Dig. 35, 2, 63:

    si eadem (terra) ad noxam genuit aliqua,

    injurious, Plin. 2, 63, 63, § 158:

    tristes pellere a foribus noxas,

    Ov. F. 6, 129:

    ab noxā curculionum conditas fruges defendere,

    Col. 1, 6, 15:

    nihil eam rem noxae faturam,

    Liv. 34, 19:

    rempublicam non extra noxam modo, sed etiam extra famam noxae conservandam esse,

    id. 34, 61:

    sine ullius noxā urbis,

    id. 36, 21: prava incepta consultoribus noxae esse, Sall. Or. Phil. contr. Lep.:

    sine ullā noxā,

    Cels. 7, 26, 4:

    veram noxam concipere,

    i. e. sickness, Col. 12, 3, 7.—
    II.
    Transf.
    A.
    An injurious act, i. e. a fault, offence, crime, = delictum:

    noxae appellatione omne delictum continetur,

    Dig. 50, 16, 238, § 3:

    aliquem tenere in noxā,

    Plaut. Cas. 2, 8, 71:

    hic in noxā est,

    Ter. Phorm. 2, 1, 36:

    in noxā esse,

    Liv. 32, 26; 7, 4:

    noxae damnatus,

    id. 8, 35:

    reus ejus noxae,

    id. 5, 47:

    capitalis,

    id. 3, 55:

    neve ea caedes capitalis noxae haberetur,

    id. 3, 55: qui in furto aut in latrocinio aut aliquā noxā sint comprehensi, * Caes. B. G. 6, 16:

    graviorem noxam fateri,

    Ov. P. 2, 9, 72:

    noxa caput sequitur,

    Paul. Sent. 2, 31, 8 sq.; cf. also Paul. ex Fest. under noxia init.
    B.
    Punishment (not ante-Aug.;

    most freq. in jurid. Lat.): noxam merere,

    Liv. 8, 28, 8 Drak.:

    aliquem noxā pecuniāque exsolvere,

    id. 23, 14, 3; 2, 59, 6; 26, 29, 4:

    noxae dedere aliquem,

    to deliver one up for punishment, Dig. 4, 3, 9; so ib. 7, 1, 17, § 2; cf. ib. 9, 4, 19;

    hence: mergi freto, satius illi insulae (Siciliae) esse, quam velut dedi noxae inimico,

    Liv. 26, 29, 4; and:

    rem rusticam pessimo cuique servorum, ut carnifici noxae dedimus,

    Col. 1 prooem.:

    quod ajunt aediles: noxā solutus non sit (servus) sic intellegendum est, ut non hoc debeat pronuntiari, nullam eum noxam commisisse, sed illud, noxā solutum esse, hoc est noxali judicio subjectum non esse: ergo si noxam commisit nec permanet, noxā solutus videtur,

    Dig. 21, 1, 17, § 17: non noxae eximitur Q. Fabius, qui contra edictum imperatoris pugnavit;

    sed, noxae damnatus, donatur populo Romano,

    Liv. 8, 35, 5:

    noxae accipere aliquem,

    to receive one for the purpose of punishing him, Dig. 7, 1, 17, § 2.— —
    C.
    Concr., that which commits an offence, an offender, criminal (jurid. Lat.): noxa est corpus, quod nocuit, id est servus;

    noxia ipsum maleficium, veluti furtum, damnum, rapina, injuria,

    Just. Inst. 4, 8, 1:

    aut noxiam sarcire aut noxam dedere oportet,

    the guilty thing, Dig. 9, 1, 1, § 11; so,

    noxae deditio,

    ib. 9, 4, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > noxa

  • 3 noxa

    noxa, ae, f. (noceo), I) der Schaden, noxae esse, zum Schaden gereichen, schaden, Sall.: reo esse noxae (Ggstz. reo esse absolutioni), Tac.: sine noxa, ohne Schaden, ohne Unglück, Suet.: sine ullius noxa, Liv. fr.: sine ullius urbis noxa, Liv.: noxam capere, concipere, contrahere, Schaden nehmen, Colum. u.a. – II) meton.: A) das Schadende, und zwar: 1) die Schaden bringende schuldbare Handlung, die Schuld, das Vergehen, Verbrechen, noxae reus, Liv.: in noxa esse, Ter. u. Liv.: qui in furto aut in latrocinio aut aliquā noxiā sint comprehensi, Caes.: noxam committere, ICt., sich mit Schuld behaften, Verbrechen begehen: noxam nocere, Schaden tun, Formul. vet. b. Liv. 9, 10, 9: avertere noxam ab alqo ad auctorem delicti, Liv.: sine noxam, cuius arguimur, nos purgare, Liv. – 2) konkret, der schadende Gegenstand, das Beweisstück, das Korpusdelikti, noxae deditio, noxam dedere, ICt. – B) die Strafe, dedi noxae, zur Strafe usw., Liv.: eximere noxae, Liv.: noxam merere, Liv.: noxā liberari, Liv.: noxā pecuniāque exsolvi, Liv.: luere pecuniā noxam, Liv.

    lateinisch-deutsches > noxa

  • 4 noxa

    noxa, ae, f. (noceo), I) der Schaden, noxae esse, zum Schaden gereichen, schaden, Sall.: reo esse noxae (Ggstz. reo esse absolutioni), Tac.: sine noxa, ohne Schaden, ohne Unglück, Suet.: sine ullius noxa, Liv. fr.: sine ullius urbis noxa, Liv.: noxam capere, concipere, contrahere, Schaden nehmen, Colum. u.a. – II) meton.: A) das Schadende, und zwar: 1) die Schaden bringende schuldbare Handlung, die Schuld, das Vergehen, Verbrechen, noxae reus, Liv.: in noxa esse, Ter. u. Liv.: qui in furto aut in latrocinio aut aliquā noxiā sint comprehensi, Caes.: noxam committere, ICt., sich mit Schuld behaften, Verbrechen begehen: noxam nocere, Schaden tun, Formul. vet. b. Liv. 9, 10, 9: avertere noxam ab alqo ad auctorem delicti, Liv.: sine noxam, cuius arguimur, nos purgare, Liv. – 2) konkret, der schadende Gegenstand, das Beweisstück, das Korpusdelikti, noxae deditio, noxam dedere, ICt. – B) die Strafe, dedi noxae, zur Strafe usw., Liv.: eximere noxae, Liv.: noxam merere, Liv.: noxā liberari, Liv.: noxā pecuniāque exsolvi, Liv.: luere pecuniā noxam, Liv.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > noxa

  • 5 noxa

        noxa ae, f    [1 NEC-], hurt, harm, injury: quandoque homines noxam nocuerunt, L. (old form.): tristes pellere a foribus noxas, O.: sine ullius noxā urbis, L.— An injurious act, fault, offence, crime: qui in eā noxā erant, L.: capitalis, L.: in aliquā noxā conprehensi, Cs.: Unius ob noxam, V.: graviorem noxam fateri, O.— Punishment: noxam merere, L.: non noxae eximitur Fabius, L.: quantum noxae sit ubique repertum, O.
    * * *
    hurt, injury; crime; punishment, harm

    Latin-English dictionary > noxa

  • 6 noxa

    noxa noxa, ae f вред

    Латинско-русский словарь > noxa

  • 7 noxa

    noxa noxa, ae f ущерб

    Латинско-русский словарь > noxa

  • 8 noxa

    ae f. [ noceo ]
    1) вред, ущерб
    noxae (dat.) esse alicui Sl быть — во вред кому-л.
    2) вина, проступок, преступление
    in noxā esse Ter, L (comprehendi Cs) — быть виноватым
    3) наказание, кара
    merēre noxam L — заслужить наказание, т. е. совершить преступление

    Латинско-русский словарь > noxa

  • 9 noxa

    1) вред, вина, a) вообще, напр. poena est noxae vindicta (1. 131 pr. D. 50, 16);

    fato, non noxae imputari (1. 1 C. 9, 16);

    b) особ. ущерб, причиненный проступком домочадца, вред, причиненный рабом, за который отвечал его господин, также вред и убыток, причиненный животным, за который отвечал собственник (1. 1 pr. D. 9, 1. § 1 eod. 1. 17 § 18 D. 21, 1. 1. 238 § 3 D. 50, 16. 1. 2 § 1 D. 9, 4. 1. 14 eod. 1. 20 eod.);

    2) сам вред, причиненный рабом или животным, напр. noxiam s. noxam nocere (см. s. a);

    noxiam sarcire (1. 1 § 11 D. 9, 1).

    3) вознаграждение за вред и убыток, noxae s. ad noxam dedere (L. XII. tab. VIII. 5. XII. 3);

    noxae accipere (1. 17 § 2 D. 7, 1);

    ad noxam teneri (1. 11 § 6 D. 43, 24. 1. 17 § 17 D. 21, 1. cf. 1. 11 § 8 D. 19, 1. 1. 2 D. 19, 4. 1. 11 § 1 1. 30 D. 21, 2. 1. 45 § 1 D. 30. 1. 72 § 5 D. 46, 3. 1. 3 pr. D. 47, 6. 1. 174. 200 D. 50, 16); (cp. Gai. I. 13. 140. IV. 75. 79).

    4) вещь, которая причинила вред, corpus, quod nocuit, i. e. servus (§ 1 I. 4, 8).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > noxa

  • 10 noxie

    noxĭus, a, um, adj. ( comp. noxior, Sen. Clem. 1, 13, 2 dub.; al. obnoxior.— Sup. noxissimus or noxiissimus, Sen. Clem. 1, 26, 3 dub.; better, noxiosissimus) [id.].
    I.
    Hurtful, harmful, injurious, noxious (used by Cic. only in archaic lang.; v. the foll.):

    MAGISTRATVS NECOBEDIENTEM ET NOXIVM CIVEM MVLTA COERCETO,

    Cic. Leg. 3, 3, 6 (araneus) aculeo noxius, Plin. 9, 48, 72, § 155:

    afflatus maris (opp. utiles),

    id. 17, 4, 2, § 24:

    tela,

    Ov. Tr. 5, 10, 22:

    terrae halitus,

    Quint. 7, 2, 3:

    lingua,

    Mart. 2, 61, 7:

    aves,

    rapacious, id. 10, 5, 12:

    crimina,

    Verg. A. 7, 326. —
    II.
    Guilty, culpable, criminal: dictum oportuit. Lys. Non possum, ita instas;

    urges quasi pro noxio,

    Plaut. Merc. 4, 3, 25:

    nobilitas,

    Sall. J. 42:

    qui citati non affuerant, noxios judicavit,

    Liv. 39, 41: corda, Ov. M. 10, 351:

    omnibus omnium rerum noxior,

    Sen. Clem. 1, 13, 2: reducto comā capite, ceu noxii solent, culprits, criminals (esp. those condemned to be thrown to wild beasts), Suet. Vit. 17; id. Calig. 27; id. Claud. 34; id. Ner. 12.—
    (β).
    With abl.:

    Falisci, eodem noxii crimine,

    Liv. 7, 20, 9. —
    (γ).
    With gen.:

    noxius conjurationis,

    Tac. A. 5, 11:

    facinoris,

    Dig. 29, 5, 3, § 12.— Esp. as subst.: noxĭa, ae, f., hurt, harm, damage, injury (class.; syn. noxa).
    A.
    Lit.: noxia, ut Serv. Sulpicius Rufus ait, damnum significat, apud poëtas autem et oratores ponitur pro culpā, at noxa peccatum, aut pro peccato poenam, Paul. ex Fest. p. 174 Müll.:

    in re incipiundā ad defendendam noxiam,

    Ter. Phorm. 1, 4, 48:

    si ab eo fides sibi data esset, haud futurum noxiae futurum,

    Liv. 8, 18, 4:

    sive ullius eorum quos oderat noxia,

    id. 41, 23, 14:

    veneficiorum noxia,

    Plin. 21, 17, 68, § 108:

    vini,

    id. 14, 16, 19, § 100.—
    B.
    Transf., an injurious act, a fault, offence, trespass:

    noxa est corpus, quod nocuit id est servus: noxia ipsum maleficium, veluti furtum, damnum, rapina, injuria,

    Just. Inst. 4, 8, 1:

    Tranioni remitte, quaeso, hanc noxiam causā meā,

    Plaut. Most. 5, 2, 47:

    manufestum teneo in noxiā,

    id. Merc. 4, 3, 31:

    noxiā carere,

    id. Bacch. 4, 9, 87:

    noxiis vacuum esse,

    id. Merc. 5, 4, 23:

    in noxiā esse,

    id. ib. 4, 3, 30:

    amicum castigare ob meritam noxiam,

    id. Trin. 1, 1, 1 and 4:

    quod in minimis noxiis et in his levioribus peccatis id primum quaeritur, quae causa maleficii fuerit,

    Cic. Rosc. Am. 22, 62:

    si qua clades incidisset, desertori magis, quam deserto noxiae fore,

    the blame would fall on, Liv. 10, 19: metum prorsus et noxiam conscientiae pro foedere haberi, fear and guilt served the participants as an agreement, i. e. brought them to an agreement, Tac. A. 6, 4. —Hence, adv.: noxĭē (post-class.), injuriously, perniciously:

    multos petulca confoderat,

    Sulp. Sev. Dial. 2, 9; Aug. Conf. 1, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > noxie

  • 11 noxius

    noxĭus, a, um, adj. ( comp. noxior, Sen. Clem. 1, 13, 2 dub.; al. obnoxior.— Sup. noxissimus or noxiissimus, Sen. Clem. 1, 26, 3 dub.; better, noxiosissimus) [id.].
    I.
    Hurtful, harmful, injurious, noxious (used by Cic. only in archaic lang.; v. the foll.):

    MAGISTRATVS NECOBEDIENTEM ET NOXIVM CIVEM MVLTA COERCETO,

    Cic. Leg. 3, 3, 6 (araneus) aculeo noxius, Plin. 9, 48, 72, § 155:

    afflatus maris (opp. utiles),

    id. 17, 4, 2, § 24:

    tela,

    Ov. Tr. 5, 10, 22:

    terrae halitus,

    Quint. 7, 2, 3:

    lingua,

    Mart. 2, 61, 7:

    aves,

    rapacious, id. 10, 5, 12:

    crimina,

    Verg. A. 7, 326. —
    II.
    Guilty, culpable, criminal: dictum oportuit. Lys. Non possum, ita instas;

    urges quasi pro noxio,

    Plaut. Merc. 4, 3, 25:

    nobilitas,

    Sall. J. 42:

    qui citati non affuerant, noxios judicavit,

    Liv. 39, 41: corda, Ov. M. 10, 351:

    omnibus omnium rerum noxior,

    Sen. Clem. 1, 13, 2: reducto comā capite, ceu noxii solent, culprits, criminals (esp. those condemned to be thrown to wild beasts), Suet. Vit. 17; id. Calig. 27; id. Claud. 34; id. Ner. 12.—
    (β).
    With abl.:

    Falisci, eodem noxii crimine,

    Liv. 7, 20, 9. —
    (γ).
    With gen.:

    noxius conjurationis,

    Tac. A. 5, 11:

    facinoris,

    Dig. 29, 5, 3, § 12.— Esp. as subst.: noxĭa, ae, f., hurt, harm, damage, injury (class.; syn. noxa).
    A.
    Lit.: noxia, ut Serv. Sulpicius Rufus ait, damnum significat, apud poëtas autem et oratores ponitur pro culpā, at noxa peccatum, aut pro peccato poenam, Paul. ex Fest. p. 174 Müll.:

    in re incipiundā ad defendendam noxiam,

    Ter. Phorm. 1, 4, 48:

    si ab eo fides sibi data esset, haud futurum noxiae futurum,

    Liv. 8, 18, 4:

    sive ullius eorum quos oderat noxia,

    id. 41, 23, 14:

    veneficiorum noxia,

    Plin. 21, 17, 68, § 108:

    vini,

    id. 14, 16, 19, § 100.—
    B.
    Transf., an injurious act, a fault, offence, trespass:

    noxa est corpus, quod nocuit id est servus: noxia ipsum maleficium, veluti furtum, damnum, rapina, injuria,

    Just. Inst. 4, 8, 1:

    Tranioni remitte, quaeso, hanc noxiam causā meā,

    Plaut. Most. 5, 2, 47:

    manufestum teneo in noxiā,

    id. Merc. 4, 3, 31:

    noxiā carere,

    id. Bacch. 4, 9, 87:

    noxiis vacuum esse,

    id. Merc. 5, 4, 23:

    in noxiā esse,

    id. ib. 4, 3, 30:

    amicum castigare ob meritam noxiam,

    id. Trin. 1, 1, 1 and 4:

    quod in minimis noxiis et in his levioribus peccatis id primum quaeritur, quae causa maleficii fuerit,

    Cic. Rosc. Am. 22, 62:

    si qua clades incidisset, desertori magis, quam deserto noxiae fore,

    the blame would fall on, Liv. 10, 19: metum prorsus et noxiam conscientiae pro foedere haberi, fear and guilt served the participants as an agreement, i. e. brought them to an agreement, Tac. A. 6, 4. —Hence, adv.: noxĭē (post-class.), injuriously, perniciously:

    multos petulca confoderat,

    Sulp. Sev. Dial. 2, 9; Aug. Conf. 1, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > noxius

  • 12 crudesco

    crūdesco, ĕre, crūdui [crudus] - intr. - [st1]1 [-] ne pas se digérer [aliments].    - Heges. 5, 24, 2; Rufin. Clem. 4, 18. [st1]2 [-] devenir plus cruel, devenir plus violent.    - cruduit noxa, Symm.: le mal fit des progrès.    - crudescit seditio, Tac.: la sédition devient plus menaçante.    - crudescit morbus, Virg.: la maladie empire.
    * * *
    crūdesco, ĕre, crūdui [crudus] - intr. - [st1]1 [-] ne pas se digérer [aliments].    - Heges. 5, 24, 2; Rufin. Clem. 4, 18. [st1]2 [-] devenir plus cruel, devenir plus violent.    - cruduit noxa, Symm.: le mal fit des progrès.    - crudescit seditio, Tac.: la sédition devient plus menaçante.    - crudescit morbus, Virg.: la maladie empire.
    * * *
        Crudescit morbus. Virg. Se rengrege.
    \
        Crudescit pugna. Virg. Devient plus cruelle et plus aspre.

    Dictionarium latinogallicum > crudesco

  • 13 noxalis

    noxālis, e [noxa] qui concerne un tort, un dommage. --- Dig. 9, 4, 1; Paul. Sent. 2, 31, 7.    - noxāle, is, n.: action en dommages-intérêts. --- Dig. 9, 4, 21.
    * * *
    noxālis, e [noxa] qui concerne un tort, un dommage. --- Dig. 9, 4, 1; Paul. Sent. 2, 31, 7.    - noxāle, is, n.: action en dommages-intérêts. --- Dig. 9, 4, 21.
    * * *
        Noxalis, et hoc noxale, pen. prod. vnde Noxalis actio. Caius. Action appartenant à aucun, pour raison du dommage faict en ses biens, par le serf ou la beste d'un autre.

    Dictionarium latinogallicum > noxalis

  • 14 Fraus

    1.
    fraus, fraudis ( gen. plur. fraudium, Cic. Off. 3, 18, 75; id. Pis. 19, 44; Dig. 9, 2, 23, § 4 al.:

    fraudum,

    Tac. A. 6, 21; Gell. 14, 2, 6; Claud. Laud. Stil. 2, 214; archaic form dat. sing. frudi, Lucr. 6, 187 Lachm.; cf. acc. frudem, id. 2, 187; acc. to Cod. Quadrat.; nom. plur. frudes, Naev. B. Pun. 1, 1), f. [perh. root dhru-, bend, injure; Sanscr. dhru-ti, deception; cf. Gr. titrôskô, wound, thrauô, break, and Lat. frustum, frustra, Corss. Ausspr. 1, 150; Curt. Gr. Etym. p. 222], a cheating, deceit, imposition, fraud (class. in sing. and plur.; syn.: dolus, fallacia, calliditas, etc.).
    I.
    Lit.:

    cum duobus modis, id est aut vi aut fraude fiat injuria, fraus quasi vulpeculae, vis leonis videtur: utrumque homini alienissimum, sed fraus odio digna majore,

    Cic. Off. 1, 13 fin.:

    nonne ab imis unguibus usque ad verticem summum ex fraude, fallaciis, mendaciis constare totus videtur?

    id. Rosc. Com. 7, 20:

    fraus fidem in parvis sibi praestruit, ut, cum operae pretium sit, cum mercede magna fallat,

    Liv. 28, 42:

    hostes sine fide tempus atque occasionem fraudis ac doli quaerunt,

    Caes. B. C. 2, 14, 1:

    fraude ac dolo aggressus est (urbem),

    Liv. 1, 53, 4:

    per summam fraudem et malitiam,

    Cic. Quint. 18, 56:

    in fraudem obsequio impelli,

    id. Lael. 24, 89:

    metuo in commune, ne quam fraudem frausus siet,

    Plaut. As. 2, 2, 20:

    fraudis, sceleris, parricidii, perjurii plenus,

    id. Rud. 3, 2, 37:

    Litavici fraude perspecta,

    Caes. B. G. 7, 40, 6:

    legi fraudem facere,

    i. e. to circumvent, evade, Plaut. Mil. 2, 2, 9; cf.: contra legem facit, qui id facit, quod lex prohibet;

    in fraudem vero legis, qui salvis verbis legis sententiam ejus circumvenit. Fraus enim legi fit, ubi, quod fieri noluit, fieri autem non vetuit, id fit, etc.,

    Dig. 1, 3, 29 and 30:

    quod emancipando filium fraudem legi fecisset,

    Liv. 7, 16 fin.:

    facio fraudem senatusconsulto,

    Cic. Att. 4, 12:

    inventum deverticulum est in fraude earum (legum), gallinaceos quoque pascendi,

    Plin. 10, 50, 71, § 140:

    si quid in fraudem creditorum factum sit,

    Dig. 42, 8, 6, § 8 al.:

    sese dedere sine fraude constituunt,

    without deception, honorably, Caes. B. C. 2, 22, 1:

    sine fraude Punicum emittere praesidium,

    Liv. 24, 47, 8 (in another sense under II. C. 2.):

    audax Iapeti genus (Prometheus) Ignem fraude malā gentibus intulit,

    Hor. C. 1, 3, 28:

    aliter enim ad sororis filios quam concordiae fraude pervenire non poterat,

    by the deceitful pretence of unanimity, Just. 24, 2:

    bestiae cibum ad fraudem suam positum aspernuntur,

    Liv. 41, 23.—In plur.:

    exagitabantur omnes ejus fraudes atque fallaciae,

    deceptions, Cic. Clu. 36, 101:

    qui fons est fraudium, maleficiorum, scelerum omnium,

    id. Off. 3, 18, 75:

    noctem peccatis et fraudibus objice nubem,

    Hor. Ep. 1, 16, 62:

    (Europe) scatentem Beluis pontum mediasque fraudes Palluit audax,

    id. C. 3, 27, 28.
    II.
    Transf.
    A.
    Concr., of persons as a term of reproach, a cheater, deceiver, a cheat (ante-class and rare):

    fur, fugitive, fraus populi, Fraudulente,

    Plaut. Ps. 1, 3, 131:

    gerro, iners, fraus, heluo, ganeo,

    Ter. Heaut. 5, 4, 10.—
    B.
    In gen., a bad action, offence, crime (class.):

    otio aptus in fraudem incidi,

    Plaut. Trin. 3, 2, 32 Brix ad loc.:

    est enim periculum, ne aut neglectis iis (rebus divinis) impia fraude, aut susceptis anili superstitione obligemur,

    Cic. Div. 1, 4 fin.:

    si C. Rabirius fraudem capitalem admisit, quod arma contra L. Saturninum tulit,

    id. Rab. Perd. 9, 26:

    scelus frausque,

    id. de Or. 1, 46, 202:

    suscepta fraus,

    id. Pis. 18 fin.:

    nocituram postmodo te natis fraudem committere,

    Hor. C. 1, 28, 31.—In plur.:

    re publica violanda fraudes inexpiabiles concipere,

    Cic. Tusc. 1, 30, 72.—
    C.
    In pass. signif., a being deceived, selfdeception, delusion, error, mistake (class.):

    is me in hanc illexit fraudem,

    Plaut. Mil. 5, 42:

    imperitos in fraudem illicis,

    Ter. And. 5, 4, 8 Ruhnk.; cf.: oculi, supercilia, frons, vultus denique totus... hic in fraudem homines impulit;

    hic eos, quibus erat ignotus, decepit, fefellit, induxit,

    Cic. Pis. 1, 1:

    nos in fraudem induimus frustraminis ipsi,

    Lucr. 4, 417:

    quemquam pellicere in fraudem,

    id. 5, 1005:

    jacere in fraudem,

    id. 4, 1206: in fraudem deducere, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 4:

    in fraudem incidere,

    Cic. Att. 11, 16, 1; cf.:

    in fraudem in re publica delabi,

    id. de Or. 3, 60, 226:

    ne tibi dent in eo flammarum corpora fraudem,

    Lucr. 2, 187:

    ne tibi sit frudi, quod nos inferne videmus, etc.,

    id. 6, 187:

    quem (Euryalum) jam manus omnis Fraude loci et noctis... oppressum rapit,

    deception as to, ignorance of, Verg. A. 9, 397.—
    2.
    Injury, detriment, damage.
    (α).
    Prop., produced by deception or ignorance: aliud fraus est, aliud poena;

    fraus enim sine poena esse potest, poena sine fraude esse non potest. Poena est noxae vindicta, fraus et ipsa noxa dicitur et quasi poenae quaedam praeparatio,

    Dig. 50, 16, 131.—
    (β).
    Injury, hurt, harm, in gen. (in the best prose confined to the phrases, sine fraude and fraudi esse; v. infra):

    tuis nunc cruribus scapulisque fraudem capitalem hinc creas,

    Plaut. Mil. 2, 3, 23:

    id mihi fraudem tulit,

    Cic. Att. 7, 26, 2:

    esse alicui fraudi aut crimini,

    to tend to his injury, id. Mur. 35, 73; cf.:

    quae res nemini umquam fraudi fuit,

    id. Clu. 33, 91; id. Att. 5, 21, 12; id. Phil. 5, 12, 34; 8, 11, 33; id. Rosc. Am. 17, 49:

    latum ad populum est, ne C. Servilio fraudi esset, quod, etc.,

    Liv. 30, 19, 9 al.: sine fraude, or archaic SE (SED) FRAVDE, without injury, without damage, without risk (= sine damno, sine noxa): SI PLVS MINVSVE SECVERVNT SE FRAVDE ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 49;

    v. sine: rex respondit: QVOD SINE FRAVDE MEA POPVLIQVE ROMANI QVIRITIVM FIAT, FACIO,

    Liv. 1, 24, 5:

    ceterae multitudini diem statuit, ante quam sine fraude liceret ab armis discedere,

    Sall. C. 36, 2; cf. Liv. 26, 12, 5; Hor. C. 2, 19, 20; id. C. S. 41:

    quis deus in fraudem, quae dura potentia nostra Egit?

    Verg. A. 10, 72:

    jam nosces, ventosa ferat cui gloria fraudem,

    id. ib. 11, 708.
    2.
    Fraus, personified, a deity, Cic. N. D. 3, 17, 44. In the service of Mercury, as the god of thieves, Mart. Cap. 1, § 51.

    Lewis & Short latin dictionary > Fraus

  • 15 fraus

    1.
    fraus, fraudis ( gen. plur. fraudium, Cic. Off. 3, 18, 75; id. Pis. 19, 44; Dig. 9, 2, 23, § 4 al.:

    fraudum,

    Tac. A. 6, 21; Gell. 14, 2, 6; Claud. Laud. Stil. 2, 214; archaic form dat. sing. frudi, Lucr. 6, 187 Lachm.; cf. acc. frudem, id. 2, 187; acc. to Cod. Quadrat.; nom. plur. frudes, Naev. B. Pun. 1, 1), f. [perh. root dhru-, bend, injure; Sanscr. dhru-ti, deception; cf. Gr. titrôskô, wound, thrauô, break, and Lat. frustum, frustra, Corss. Ausspr. 1, 150; Curt. Gr. Etym. p. 222], a cheating, deceit, imposition, fraud (class. in sing. and plur.; syn.: dolus, fallacia, calliditas, etc.).
    I.
    Lit.:

    cum duobus modis, id est aut vi aut fraude fiat injuria, fraus quasi vulpeculae, vis leonis videtur: utrumque homini alienissimum, sed fraus odio digna majore,

    Cic. Off. 1, 13 fin.:

    nonne ab imis unguibus usque ad verticem summum ex fraude, fallaciis, mendaciis constare totus videtur?

    id. Rosc. Com. 7, 20:

    fraus fidem in parvis sibi praestruit, ut, cum operae pretium sit, cum mercede magna fallat,

    Liv. 28, 42:

    hostes sine fide tempus atque occasionem fraudis ac doli quaerunt,

    Caes. B. C. 2, 14, 1:

    fraude ac dolo aggressus est (urbem),

    Liv. 1, 53, 4:

    per summam fraudem et malitiam,

    Cic. Quint. 18, 56:

    in fraudem obsequio impelli,

    id. Lael. 24, 89:

    metuo in commune, ne quam fraudem frausus siet,

    Plaut. As. 2, 2, 20:

    fraudis, sceleris, parricidii, perjurii plenus,

    id. Rud. 3, 2, 37:

    Litavici fraude perspecta,

    Caes. B. G. 7, 40, 6:

    legi fraudem facere,

    i. e. to circumvent, evade, Plaut. Mil. 2, 2, 9; cf.: contra legem facit, qui id facit, quod lex prohibet;

    in fraudem vero legis, qui salvis verbis legis sententiam ejus circumvenit. Fraus enim legi fit, ubi, quod fieri noluit, fieri autem non vetuit, id fit, etc.,

    Dig. 1, 3, 29 and 30:

    quod emancipando filium fraudem legi fecisset,

    Liv. 7, 16 fin.:

    facio fraudem senatusconsulto,

    Cic. Att. 4, 12:

    inventum deverticulum est in fraude earum (legum), gallinaceos quoque pascendi,

    Plin. 10, 50, 71, § 140:

    si quid in fraudem creditorum factum sit,

    Dig. 42, 8, 6, § 8 al.:

    sese dedere sine fraude constituunt,

    without deception, honorably, Caes. B. C. 2, 22, 1:

    sine fraude Punicum emittere praesidium,

    Liv. 24, 47, 8 (in another sense under II. C. 2.):

    audax Iapeti genus (Prometheus) Ignem fraude malā gentibus intulit,

    Hor. C. 1, 3, 28:

    aliter enim ad sororis filios quam concordiae fraude pervenire non poterat,

    by the deceitful pretence of unanimity, Just. 24, 2:

    bestiae cibum ad fraudem suam positum aspernuntur,

    Liv. 41, 23.—In plur.:

    exagitabantur omnes ejus fraudes atque fallaciae,

    deceptions, Cic. Clu. 36, 101:

    qui fons est fraudium, maleficiorum, scelerum omnium,

    id. Off. 3, 18, 75:

    noctem peccatis et fraudibus objice nubem,

    Hor. Ep. 1, 16, 62:

    (Europe) scatentem Beluis pontum mediasque fraudes Palluit audax,

    id. C. 3, 27, 28.
    II.
    Transf.
    A.
    Concr., of persons as a term of reproach, a cheater, deceiver, a cheat (ante-class and rare):

    fur, fugitive, fraus populi, Fraudulente,

    Plaut. Ps. 1, 3, 131:

    gerro, iners, fraus, heluo, ganeo,

    Ter. Heaut. 5, 4, 10.—
    B.
    In gen., a bad action, offence, crime (class.):

    otio aptus in fraudem incidi,

    Plaut. Trin. 3, 2, 32 Brix ad loc.:

    est enim periculum, ne aut neglectis iis (rebus divinis) impia fraude, aut susceptis anili superstitione obligemur,

    Cic. Div. 1, 4 fin.:

    si C. Rabirius fraudem capitalem admisit, quod arma contra L. Saturninum tulit,

    id. Rab. Perd. 9, 26:

    scelus frausque,

    id. de Or. 1, 46, 202:

    suscepta fraus,

    id. Pis. 18 fin.:

    nocituram postmodo te natis fraudem committere,

    Hor. C. 1, 28, 31.—In plur.:

    re publica violanda fraudes inexpiabiles concipere,

    Cic. Tusc. 1, 30, 72.—
    C.
    In pass. signif., a being deceived, selfdeception, delusion, error, mistake (class.):

    is me in hanc illexit fraudem,

    Plaut. Mil. 5, 42:

    imperitos in fraudem illicis,

    Ter. And. 5, 4, 8 Ruhnk.; cf.: oculi, supercilia, frons, vultus denique totus... hic in fraudem homines impulit;

    hic eos, quibus erat ignotus, decepit, fefellit, induxit,

    Cic. Pis. 1, 1:

    nos in fraudem induimus frustraminis ipsi,

    Lucr. 4, 417:

    quemquam pellicere in fraudem,

    id. 5, 1005:

    jacere in fraudem,

    id. 4, 1206: in fraudem deducere, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 4:

    in fraudem incidere,

    Cic. Att. 11, 16, 1; cf.:

    in fraudem in re publica delabi,

    id. de Or. 3, 60, 226:

    ne tibi dent in eo flammarum corpora fraudem,

    Lucr. 2, 187:

    ne tibi sit frudi, quod nos inferne videmus, etc.,

    id. 6, 187:

    quem (Euryalum) jam manus omnis Fraude loci et noctis... oppressum rapit,

    deception as to, ignorance of, Verg. A. 9, 397.—
    2.
    Injury, detriment, damage.
    (α).
    Prop., produced by deception or ignorance: aliud fraus est, aliud poena;

    fraus enim sine poena esse potest, poena sine fraude esse non potest. Poena est noxae vindicta, fraus et ipsa noxa dicitur et quasi poenae quaedam praeparatio,

    Dig. 50, 16, 131.—
    (β).
    Injury, hurt, harm, in gen. (in the best prose confined to the phrases, sine fraude and fraudi esse; v. infra):

    tuis nunc cruribus scapulisque fraudem capitalem hinc creas,

    Plaut. Mil. 2, 3, 23:

    id mihi fraudem tulit,

    Cic. Att. 7, 26, 2:

    esse alicui fraudi aut crimini,

    to tend to his injury, id. Mur. 35, 73; cf.:

    quae res nemini umquam fraudi fuit,

    id. Clu. 33, 91; id. Att. 5, 21, 12; id. Phil. 5, 12, 34; 8, 11, 33; id. Rosc. Am. 17, 49:

    latum ad populum est, ne C. Servilio fraudi esset, quod, etc.,

    Liv. 30, 19, 9 al.: sine fraude, or archaic SE (SED) FRAVDE, without injury, without damage, without risk (= sine damno, sine noxa): SI PLVS MINVSVE SECVERVNT SE FRAVDE ESTO, Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 49;

    v. sine: rex respondit: QVOD SINE FRAVDE MEA POPVLIQVE ROMANI QVIRITIVM FIAT, FACIO,

    Liv. 1, 24, 5:

    ceterae multitudini diem statuit, ante quam sine fraude liceret ab armis discedere,

    Sall. C. 36, 2; cf. Liv. 26, 12, 5; Hor. C. 2, 19, 20; id. C. S. 41:

    quis deus in fraudem, quae dura potentia nostra Egit?

    Verg. A. 10, 72:

    jam nosces, ventosa ferat cui gloria fraudem,

    id. ib. 11, 708.
    2.
    Fraus, personified, a deity, Cic. N. D. 3, 17, 44. In the service of Mercury, as the god of thieves, Mart. Cap. 1, § 51.

    Lewis & Short latin dictionary > fraus

  • 16 noxale

    noxālis, e, adj. [noxa], of or relating to an injury (jurid. Lat.): noxalis actio, an action on account of an injury committed:

    noxales actiones appellantur, quae non ex contractu, sed ex noxā atque maleficio servorum adversus nos instituuntur. Quarum actionum vis et potestas haec est, ut, si damnati fuerimus, liceat nobis deditione ipsius corporis, quod deliquit, evitare litis aestimationem,

    Dig. 9, 4 (de noxalibus actionibus), 1; so,

    causa,

    ib. 9, 4 fin.:

    judicium,

    ib. 9, 2; 8; 27; Gai. Inst. 1, 140 sq.; Paul. Sent. 2, 31, 7 et saep.—As subst.: noxāle, is, n., an action on account of an injury:

    si noxali velit actor experiri,

    Dig. 9, 4, 21, § 6:

    noxali condemnatus,

    ib. 42, 1, 4 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > noxale

  • 17 noxalis

    noxālis, e, adj. [noxa], of or relating to an injury (jurid. Lat.): noxalis actio, an action on account of an injury committed:

    noxales actiones appellantur, quae non ex contractu, sed ex noxā atque maleficio servorum adversus nos instituuntur. Quarum actionum vis et potestas haec est, ut, si damnati fuerimus, liceat nobis deditione ipsius corporis, quod deliquit, evitare litis aestimationem,

    Dig. 9, 4 (de noxalibus actionibus), 1; so,

    causa,

    ib. 9, 4 fin.:

    judicium,

    ib. 9, 2; 8; 27; Gai. Inst. 1, 140 sq.; Paul. Sent. 2, 31, 7 et saep.—As subst.: noxāle, is, n., an action on account of an injury:

    si noxali velit actor experiri,

    Dig. 9, 4, 21, § 6:

    noxali condemnatus,

    ib. 42, 1, 4 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > noxalis

  • 18 noxalis

    Латинско-русский словарь > noxalis

  • 19 noxitudo

    noxitūdo, inis f. [ noxa ] арх.
    вина, преступление ( Pelopidarum Acc)

    Латинско-русский словарь > noxitudo

  • 20 obnoxiosus

    obnoxiōsus, a, um [ ob + noxa ]
    1) покорный, смиренный ( alicui Pl)
    2) опасный, вредный ( res Enn)

    Латинско-русский словарь > obnoxiosus

См. также в других словарях:

  • noxă — NÓXĂ, noxe, s.f. Agent, factor sau împrejurare cu acţiune dăunătoare asupra organismului, care se răspândeşte în atmosferă de obicei în timpul diferitelor procese tehnologice. – Din lat. noxa. Trimis de romac, 25.03.2004. Sursa: DEX 98  nóxă s.… …   Dicționar Român

  • noxa — f. med. Agente, acto o factor pernicioso o nocivo. Medical Dictionary. 2011. noxa agente o influencia perniciosa. Agente bacteriano patógeno …   Diccionario médico

  • noxa — (Del lat. noxa). f. ant. Daño, perjuicio …   Diccionario de la lengua española

  • Noxa — is a latin root meaning An Injury Categories: Latin words and phrases …   Wikipedia

  • Noxa — (lat.), Schaden, Beschädigung; Noxalklage, Schädenklage …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Noxa — (lat.), Schade, Beschädigung, in der römischen Rechtssprache die durch Delikt eines Sklaven (in älterer Zeit auch eines Hauskindes) bewirkte Schädigung eines Dritten und auch das Delikt selbst; ferner die durch ein fremdes Tier zugefügte… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Noxa — Noxa, lat., Schaden. Noxalklagen auf Schadensersatz. Haben Thiere die n. angerichtet, so kann der Eigenthümer sich durch deren Hingabe an den Beschädigten (noxae datio) von der Klage (actio de pauperie) befreien. So im röm. Recht auch bei Sklaven …   Herders Conversations-Lexikon

  • Noxa — NOXA, æ, Gr. Ἄτη, ης, Mishandlung; allein der Nacht, Hesiod. Theog. v. 230. oder nach andern des Erebus und der Nacht Tochter. Hygin. Præf. p. 2. Sieh Ate …   Gründliches mythologisches Lexikon

  • Noxa —    • Noxa,          (от nocere), так называется вред, причиняемый другим (оттуда проступок), или вред, который претерпевают, следовательно, наказание и удовлетворение; наконец, сам предмет, наносящий вред (corpus quod nocuit). Жалоба о… …   Реальный словарь классических древностей

  • NOXA — inter Gentilium idola, apud Iustinum Mart. Orat. ad Gent. p. 71. Graece Ἄτη. Vide quoque Ate …   Hofmann J. Lexicon universale

  • noxa — |ócs| s. f. Árvore de Angola …   Dicionário da Língua Portuguesa

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»